Những nhánh sông thầm trôi

Viên Chiếu dịch

Lời dẫn

Tham Đồng Khế của thiền sư Thạch Đầu Hy Thiên là tác phẩm thi tụng rất quan trọng trong nhà thiền. Cùng với Bảo Cảnh Tam Muội của thiền sư Động Sơn Lương Giới, thường được chư tăng tông Tào Động trân trọng đọc tụng mỗi buổi sáng, như ngày xưa các chùa chúng ta thường tụng kinh Bát Đại Nhân Giác.

Thiền sư Thạch Đầu Hy Thiên là đệ tử Sa-di nhỏ tuổi của Lục tổ, sau khi Lục tổ viên tịch, sư tìm về nương với sư huynh Thanh Nguyên Hành Tư. Về sau Sư là hóa chủ một cõi Hồ Nam, tương đương với thiền sư Mã Tổ Đạo Nhất hóa chủ Giang Tây.  Thiền nhân thời ấy, thường qua lại tham học hai nơi, không Giang Tây thì Hồ Nam, thành danh Giang Hồ. Và sau này, từ “giang hồ” thông dụng, hoặc để ám chỉ anh hùng hành hiệp trong thiên hạ. Ai biết đâu khởi xướng từ hai vị thiền sư, dưới tòa các ngài có nhiều bậc tăng hào khí ngất trời.

Nói về Tham Đồng Khế, tương truyền rằng khi thiền sư Hy Thiên đọc Triệu Luận đến chỗ hội vạn vật về tự kỷ liền cảm ngộ, bèn soạn Tham Đồng Khế. Tham là chỉ cho sum la vạn tượng, Đồng là bản thể bình đẳng của các pháp, Khế là dung hợp. Toàn bộ nội dung nói lên sự giao thoa hổ tương không ngăn ngại giữa các pháp. Đời sống chúng ta nếu thấu hiểu được lý này, tâm vô quái ngại sẽ trực nhận dễ dàng.

Một tác phẩm dường như khó đọc, hằng lâu các thiền sinh dường như không nhớ ra mình đã sống, đã có kinh nghiệm gì giữa vô vàn rối rắm. Một ban mai, bản chú giải chân tình dễ hiểu và chẳng có một chút gì gọi là thiền này, được đến với chúng ta. Một tác phẩm thiền mà không có thiền sư, không có đánh hét, không có thoại đầu công án, chỉ có một nụ cười bình dị. Thật nhẹ nhàng biết bao, khi thấy ra giữa cuộc đời này không có gì đáng chê hay đáng khen, cả quý và tiện, khinh và trọng…

Tác phẩm này là một phiên bản dễ chịu của Tham Đồng Khế, để chúng ta hội ngộ ý Tổ sư.

Thiền viện Viên Chiếu

Đầu hạ 2013

Như Đức

Link tải sách:

Những nhánh sông thầm trôi (pdf)